Enerji iletim hatları yaklaşık 100 ila 1000 kat bir kirlenme meydana getirmektedir. Özellikle büyük kentlerde plansız yapılaşmanın sonucu olarak yüksek gerilimli enerji iletim hatları ve indirici trafo merkezleri konutlarla iç içe bulunmaktadır. Bu konutlarda yaşayan insanlar yüksek seviyeli elektromanyetik alanlara uzun süreli olarak maruz kalmaktadır.

Türkiye’de yüksek gerilim hatları ve trafolardan kaynaklanan elektromanyetik radyasyon konusunda mevcut yasal düzenlemelerin yetersiz olduğunu belirten Prof. Dr. Osman Çerezci şunları ifade etti:

Yüksek gerilim hatlarının, yakın çevresinde yaşayanlar için kanser riskini artırdığı bilinmektedir. Hamilelerde sıklıkla düşüklere neden olduğu, psikolojik rahatsızlıklar verdiği tespit edilmiştir. Arılarda üretkenlik ve bal üretiminde düşüş gözlenmiştir. Yüksek gerilim hatlarına yakın bölgede oturan insanların kansere yakalanma riskinde yüklü partikül ve iyonların önemli rol oynadığına dikkat çekilmektedir. Yani yüksek gerilim hatları havada yüklü partiküller oluşturur ve bunlarda havadaki kirliliklerle bütünleşerek insanların nefes almasıyla bünyesine geçebilmektedir.

Bodrum katına yerleştirilmiş bir trafonun yaydığı şiddetli manyetik alan nedeniyle 1. katta oturanları ve bitişikteki daireleri sürekli elektromanyetik ışımaya maruz bıraktığı belirlenmiştir. Böyle bir durumdan bilgisayarların ve diğer elektronik cihazların etkilenmesi kaçınılmazdır.

Okul bahçelerinde oynayan çocuklar için de bitişiklerinde bulunan trafodan yayılan manyetik alan bir şekilde olumsuz etkiler oluşturabilecektir. Bu açıdan Milli Eğitim Bakanlığı’na önemli görevler düşmektedir. Elektromanyetik kirlilikten eğitim çağındaki çocukların etkilenmemesi için çeşitli okul bahçelerine yerleştirilmiş trafoların okul yakınlarından geçen iletim hatlarıyla beraber kaldırılarak, çevresi yeterince boş olan uygun arazilere kaldırılmasını sağlamalıdır.

Konutların yüksek gerilim hatlarından en az 100 metre uzaklıkta yapılması için gerekli yasal düzenleme yapılmalı.

Bazı yerel yönetimlerin yüksek gerilim hatlarının altına önceden yapmış oldukları yürüme, koşu yolları ve çocuk oyun parkları gibi tesisler iptal edilmeli. Uyarı işaretleri bulunan panolarla halk ikaz edilmeli.

Yerleşim bölgelerinden geçen hatların yer altına alınması için proje geliştirilmeli veya güzergah değişiklikleri yapılmalı.

Yüksek gerilim hatları, baz istasyonları, elektrikli ev aletleri ve cep telefonlarının yol açtığı elektromanyetik kirlilik; beyin tümörü, kanser, yorgunluk, lösemi, kısırlık, hafıza kaybı gibi birçok rahatsızlığa neden oluyor.

Kaynak: SAÜ Elektromanyetik Araştırma Merkezi Deney ve Test Laboratuvarı (www.semam.sakarya.edu.tr)