İnsanları zehirleyen kimyasal siyanürün madencilikte ilk kullanımı 1867 yılında Amerika’da oldu.
Özellikle altın ve gümüş üretiminde kullanılan siyanürün, kapalı devre sistemler ile kullanımı gerçekleşmektedir.
Siyanürün kendisi ve türevleri, zehir maddeleridir. Siyanür çok zehirli bir kimyasal olarak altın arama çalışmaları sırasında oda sıcaklığında bile çok rahatlıkla buharlaştığı için çevreye, bitki örtüsüne, hayvanlara ve çevrede yaşayan insanlara ciddi etkileri olabiliyor. Özellikle siyanürün yer altı ve içme sularına karışması da bütün yaşamı tehlike altına sokabiliyor.
Madencilikte, özellikle altın üretiminde, cevherden çok atık ortaya çıkmaktadır. Altın üretimi sonrasında ortaya çıkan yoğun atık, doğaya ve insana zarar vermektedir. Toprağa ve suya karıştığı için de, meyve, sebze ve içme suyundan ötürü insana kısa sürede tesir eder. İnsan vücuduna alınan siyanür, kısa sürede zehirlenmeye yol açar. Siyanürün beyin, kalp ve akciğerleri çok hızlı bir şekilde etkileyebildiği, bilimsel açıdan kanıtlanırken, ölümcül, birçok hastalığa da yol açar.
Bazı bitki, bakteri ve böcekler, siyanürü doğal yollardan üretebilmekte. Kimyasal üretim endüstrisi başta olmak üzere, birçok iş alanında, siyanür kullanımına sıklıkla başvurulur.
Türkiye’de, madencilik sektöründe altın ile gümüş arama ve çıkarma işlemlerinde siyanür yoğun olarak kullanılıyor.
Herkesin tepki gösterdiği zehirli altın arama tekniğine karşı Türkiye’den bilim adamları Nano Sarraf adında alternatif bir çözüm buldu.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve 18 Mart Üniversitesi işbirliğiyle geliştirilen ürün sayesinde siyanür zehirinin kullanılmasına gerek kalmayacak. 2009 yılında başlatılan çalışmada tamamen yerli bir ürün geliştiren Prof. Dr. Nahit Aktaş, Doç. Dr. Nurettin Şahiner ve ekibi, doğaya ve insan sağlığına zarar vermeden altın çıkarılmasını sağlayacak.
Geliştirilen maddeyle siyanür kullanmadan altını bulunduğu çözelti ortamından rahatlıkla çıkartıp, ayrıştırabiliyor.
Ortamda çok sayıda farklı metal, iyon olsa bile bunların içinden sadece altını tutacak, içerisine hapsedecek bir malzeme geliştirildi. Sonrasında bunu kolaylıkla güncel tekniklerle ayrıştırıp altını saf olarak elde etmek mümkün.
Dünyaya önderlik yapacak tamamen yerli projenin Ar-Ge çalışmaları tamamlandı. Altının siyanür olmadan çıkarılabileceği ispatlandı.