Huzursuz Bağırsak Sendromu Nedir Belirtileri Tedavisi Huzursuz bağırsak sendromu, belirlenebilen herhangi bir yapısal anormallik olmadan dışkılama alışkanlığında bozuklukla birlikte kronik ve tekrarlayıcı karın aÄŸrısı ile seyreden fonksiyonel gastrointestinal bir hastalıktır. Huzursuz bağırsak sendromunun genel popülasyonda görülme oranı yüzde 10-20 oranları arasında deÄŸiÅŸmektedir. Hastalık dünyanın hemen her yerinde ve çocukluk dönemi dahil tüm yaÅŸlarda görülebilmektedir. Huzursuz bağırsak sendromunun etyopatogenezi halen tam olarak aydınlatılamamakla birlikte fizyolojik ve psikososyal faktörlerin Huzursuz bağırsak sendromu geliÅŸmesinden deÄŸiÅŸik derecelerde sorumlu olduÄŸu düşünülmektedir. Huzursuz bağırsak sendromunun oluÅŸum sebebinin tam olarak aydınlatılamaması ve semptomlarının kiÅŸisel farklılık göstermesinden dolayı tüm Huzursuz bağırsak sendromlu hastalar için geçerli olabilecek ve kesin tedavi niteliÄŸi olan bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Huzursuz bağırsak sendromu, sindirim kanalında en sık rastlanan ve bildirilen herhangi bir organik sebebi olmayan bir hastalıktır. Stres veya duygu ile ilgili gerilimin yüksek düzeyde olduÄŸu dönemlerde ortaya çıkar veya etkisi artar. BaÅŸta karın aÄŸrısı olmak üzere, ishal ve kabız gibi dışkılama alışkanlığındaki deÄŸiÅŸiklikler ile seyreden ve bunların yanında daha birçok deÄŸiÅŸik semptomlarla tanımlanan fonksiyonel bir bağırsak hastalığıdır. Hastalık dünyanın hemen her yerinde görülmektedir. Türkiye’de Huzursuz bağırsak sendromu semptomu olan hastaların yüzde 31’inin doktora baÅŸvurduÄŸu, diÄŸer ülkelerde ise doktora baÅŸvuru oranının yüzde 10-50 oranları arasında deÄŸiÅŸtiÄŸi bildirilmektedir. EriÅŸkinlerde Huzursuz bağırsak sendromu görülme sıklığı yüzde 3-20 oranları arasında deÄŸiÅŸmektedir. Çin’de ergen ve çocukları kapsayan bir çalışmada da Huzursuz bağırsak sendromu görülme oranı yüzde 13 olarak bulunmuÅŸtur. Huzursuz bağırsak sendromuna, 20 ile 50 yaÅŸlar arasında sık rastlanmaktadır. Genetik yatkınlık ve stres hastalığa katkıda bulunduÄŸuna inanılan diÄŸer faktörlerdir. Huzursuz bağırsak sendromlu hastaların yüzde 80’inde major depresyon, anksiyete(bunalım), panik, somatizasyon bozuklukları, hipokondriyazis(hastalık hastası) ve fobilerin bulunduÄŸu bildirilmiÅŸtir. Türkiye’de yapılan bir çalışmada 88 psikiyatrik hastadan 44’ünün Huzursuz bağırsak sendromu hastası olduÄŸu saptanmış, sonuç olarak da psikiyatrik rahatsızlığın Huzursuz bağırsak sendromu ile yakından iliÅŸkisi olduÄŸu kanısına varılmıştır. Huzursuz bağırsak sendromunun organik sebebinin ne olduÄŸu tam olarak belirlenemediÄŸi için, diÄŸer hastalıklarla olabilecek muhtemel iliÅŸkisinin incelenmesi yönünde birçok araÅŸtırma yapılmıştır. Huzursuz bağırsak sendromu olan hastalarda major depresif bozukluk sıklığının hastaların üçte ikisini kapsayacak düzeylerde olduÄŸu bildirilmiÅŸtir. Ayrıca major depresif bozukluk tanısı konulmuÅŸ olan hastalarda da ek olarak ortaya çıkan Huzursuz bağırsak sendromu tanısının sıkça (yüzde 30) görüldüğü bildirilmektedir. Psikiyatrik rahatsızlık ile Huzursuz bağırsak sendromu arasında yakın iliÅŸki olduÄŸu bu nedenle Huzursuz bağırsak sendromu tanısı konan hastalara psikiyatrik muayene yapılması gerektiÄŸi ve tedavide bu faktöründe göz önünde bulundurulması gerektiÄŸi ifade edilmektedir. Yapılan bir çalışmada, Huzursuz bağırsak sendromu tanısı konan psikiyatrik hastaların yüzde 41’ini depresyonlu hastalar oluÅŸtururken, geri kalan kısmını da yaygın anksiyete bozukluÄŸu (yüzde 12) ve panik bozukluÄŸu (yüzde 17) olan hastaların oluÅŸturduÄŸu bildirilmektedir. Lydiard ve ark. yüzde 29, Walker ve ark. ise yüzde 25 oranında, Huzursuz bağırsak sendromlu hastalarda panik bozukluÄŸuna rastlamışlardır. Huzursuz bağırsak sendromu tanısı konulurken tanıda metabolik ve hormonal nedenlerin de göz önüne alınması gerektiÄŸi ve hastalarda tiroid hormonlarında bazı bozuklukların görüldüğü bildirilmiÅŸtir. Huzursuz bağırsak sendromu semptomlarının dispepsi semptom alt grupları, fonksiyonel ve organik dispepsi ile iliÅŸkisi incelemek için yapılan araÅŸtırmalar sonucunda, dispepsisi olan hastaların üçte birinde Huzursuz bağırsak sendromu semptomlarının da olduÄŸu ifade edilmektedir. Huzursuz bağırsak sendromlu hastalarının yüzde 65’inden fazlasında, yedikleri gıdalara baÄŸlı olarak ÅŸikayetlerinin arttığı, bazı gıdaların ise Huzursuz bağırsak sendromu belirtilerini alevlendirebildiÄŸi bildirilmiÅŸtir. Bu gıdalar; yaÄŸlı gıdalar, baklagiller, mercimek, fasulye, lahana, bezelye, gaz yapıcı yiyecekler, alkol, kafein ve laktoz olup, bazı olgularda aşırı lif tüketiminin de bu duruma yol açabileceÄŸi ifade edilmektedir. Özellikle gıda intoleransı olan bireylerde süt, buÄŸday, yumurta, fındık, kabuklu deniz ürünleri (midye, karides) ve soya fasulyesi gibi gıdaların alınmasının ÅŸikayetlerin baÅŸlamasına ve de artmasına yol açtığı belirtilmektedir. Huzursuz bağırsak sendromlu hastalarının semptomlarını düzeltmek için uygulanan diyeter tavsiyelerdeki enerji ve diÄŸer besin öğeleri Huzursuz bağırsak sendromlu hastanın gereksinimine göre verilmektedir. Bazı bireylerde diyet yağı bağırsak hareketlerinin artmasına neden olabilir. Bu nedenle azaltılması gerekebilir. Hastada diyare varsa, az posalı, konstipasyon varsa bol posalı, hem diyare hem konstipasyon görülüyorsa, az posalı diyete ek olarak günlük 20 gr kepek ilavesi yapılması önerilmekte ve az az sık sık beslenmesi gerektiÄŸi bildirilmektedir. Huzursuz bağırsak sendromlu hastalara bir diÄŸer diyeter tavsiye ise; tahıl kepeÄŸi ile diyetteki lif/posa miktarını artırarak dışkıyı hacimli, yumuÅŸak bir hale getirip barsak içinde ilerlemesini kolaylaÅŸtırmaktır. Bunun içinde günde en az 30 gr lifli/posalı gıda alınmalıdır. BaÅŸlangıçta aşırı gaz ve buna baÄŸlı abdominal ÅŸiÅŸkinlik ve gerginlik ortaya çıkabileceÄŸinden önceleri kepek az miktarlarda kullanılması gerekmektedir. Daha sonra kepek miktarının semptomlara göre artırılabileceÄŸi bildirilmiÅŸtir. Sonuç olarak, Huzursuz bağırsak sendromunun tam olarak aydınlatılamamış patofizyolojik mekanizmalardan ve psikolojik faktörlerden dolayı her geçen gün görülme sıklığı artmakta ve bireylerin fizyolojik rahatsızlıkları dışında psikososyal yaÅŸantısı da olumsuz yönde etkilenmektedir. Huzursuz bağırsak sendromu bireyin yaÅŸam kalitesini bozan, sık görülen ve maliyetli bir kronik rahatsızlıktır. Tüm toplumlarda ve toplumumuzda oldukça sık olarak görüldüğü gibi, iÅŸ kaybına neden olması açısından da önemli bir saÄŸlık sorunudur.