Sınavsız Lise Seçiminde OBP Tutsa Bile Her Okul İlk 3 Tercihe Yazılamıyor

Proje okul kapsamında olmayan Anadolu Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesine sınavsız yerel yerleştirme yapılmaktadır. 2018 yılında başlayan Liselere Geçiş Sistemi (LGS), merkezi ve yerel yerleştirme olmak üzere iki farklı yerleştirme sağlamaktadır. Merkezi yerleştirme, sınav puanı ile, yerel yerleştirme ise “Kayıt Alanı” temelli olarak okul başarı puanına göre gerçekleştirilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Okul Başarı Puanı (OBP) ile öğrenci alan liseleri; “Kayıt Alanında“, “Kayıt Alanı Dışı“, “Komşu Kayıt Alanında” gibi isimlerle sınıflandırmış ve ilk 3 tercihe sadece Kayıt Alanı listesinde bulunan okulların seçilmesini zorunlu tutmuştur.

Bu nedenle yerel yerleştirme tercihlerinde öğrencilerin, okul başarı puanı yüksek olsa bile ilk 3 sıraya her istediği okulu yazamıyor.

Kayıt Alanı listesinde yer alan okullar, öğrencinin ikâmet adresine çok uzak mesafede olabilirken, Kayıt Alanı Dışı veya Komşu Kayıt Alanı olarak belirtilen listelerde yer alan okullar öğrencinin adresine çok yakın olabiliyor. Örneğin OBP puanı 95 olan bir öğrencinin gitmek istediği okul Kayıt Alanı listesinde değilde diğer listelerde yer alıyor ve en fazla 80 puanla öğrenci alıyorsa öğrenci bu okulu ilk sırada tercih hakkı elde edemiyor.

İlk 3 tercih sadece “Kayıt Alanından seçilmek zorundadır” kısıtlaması nedeniyle MEB öğrenci tercihlerinin sınırını çiziyor.

2018 yılı yerleştirmelerinde öğrenci ve velilerin memnuniyetsizliği ve şikâyetleri arttığından MEB süreci iyileştirmek için 2019 yılında koşullarını güncelleyerek, sınavsız yerel yerleştirme sırasıyla, öğrencilerin ikamet adresleri, okul başarı puanının üstünlüğü ve okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığına göre yapılmaya başlandı.

2019 yılında yerel yerleştirmede öğrencilerin yüzde 52’si ilk tercih ettiği okula yerleşirken, 2020 yılında bu oran yüzde 49’a geriledi. Diğer bir ifadeyle yerel yerleştirmede öğrencilerin yarısından fazlası ilk tercih ettikleri okula yerleşemedi.

Yerleştirmelerde bazı adaletsizlikler çıkabiliyor, sınavsız öğrenci kabul eden okullara yerleşmek isteyen OBP puanı düşük LGS puanı yüksek öğrencilerde bu yaşanıyor.

Örneğin İstanbul’da OBP puanı 90 olan bir öğrenci LGS’de 285 puan almış olsun, bir diğer öğrencinin OBP puanı 85, LGS puanı ise 350 olsun. Bu öğrencilere başarı olarak bakıldığında sınav sonucunda önde olan öğrenci daha başarılı ancak her iki öğrencinin İstanbul’da sınavla öğrenci kabul eden bir Anadaolu Lisesine girme ihtimali çok düşüktür. Bu iki öğrenci kayıt alanında sınavsız olarak en az 85 puanla girilen bir Anadolu Lisesini tercih ettiklerinde ise LGS’de daha başarısız olan öğrenci OBP puanı yüksek olduğu için yerleşmeye hak kazanacak. Öğrencilerin okullar tarafından OBP’lerinin şişirilmemesi için MEB’in bu tür durumlara çözümler üretmesi gerekiyor.