Et gibi gıdalar yanlış pişirildiğinde oluşan kanser yapıcı maddenin adı Polisiklik Aromatik Hidrokarbon(PAH)’dır.
PAH’lar ızgara, dumanlanma ve kızartma işlemleri sırasında kullanılan yüksek ısıl işlemler sonrasında gıdalarda oluşmakta, mangalda pişirilen etlerde yüksek düzeylere çıkmaktadır.
Araştırmalara göre, etin, odun ateşinin alevine doğrudan tutulması durumunda yüksek düzeyde, kor ateşin üzerinde pişirildiğinde ise düşük düzeyde PAH oluştuğu saptanmıştır.
Yiyeceklerin pişirilmesi sırasında erimiş yağların ısı kaynağı üzerine damlaması sonucu meydana gelen parçalanma ile PAH oluşumu artmakta ve atmosfere de yayılmaktadır. Bu arada özellikle etin üzerinde de birikmektedir. PAH daha çok yağda depolanabildiğinden etin yağ içeriğinin artması da PAH miktarının artmasına neden olmaktadır.
Etlerin yüksek ısıda mangal ateşinde pişirilmesi sonucunda PAH içerikleri önemli ölçüde artmaktadır. Mangaldaki kömür ve kömür tozları, pişirilen besinlerin üzerine sinerek başta mide kanseri olmak üzere yemek borusu ve kalın bağırsak kanserlerine neden olabilmektedir.
Ayrıca, sıcak havalarda bozulma riski yüksek besinlerden et ve ürünlerinin uygun koşullarda hazırlanmaması ve pişirilmemesi, uzun süre bekletilmesi sonucunda da besin zehirlenmesi ile karşılaşılabilmektedir.
Yaz aylarında mangal yapmak amacıyla tüketilen besinlerin uygun koşullarda hazırlanması, saklanması ve sağlıklı pişirme yöntemleri ile pişirilmesi sağlığın korunması açısından son derece önemlidir.
Etleri mangalda sağlıklı pişirme önerileri:
Mangalda pişirmek için kırmızı et yağsız olması ve içine kuyruk yağı konulmaması gerekmektedir.
Yakıt olarak saf odun kömürü tercih edilmelidir (Alevsiz yanan ladin ağacı veya çam kozalakları, tezek gibi kaynaklar kullanılmamalı).
Kömür közüyle et arasında en az 15 cm bir mesafe bırakılmalı, etler ateşe çok yaklaştırılmamalı, alevle yakılarak pişirilmemelidir.
Etlere pişirilmeden önce terbiye işleminin uygulanması (sıvıyağ, sirke, limon suyu, tuz vb. oluşan soslar) tercih edilmeli, bu işlemde çay şekeri kullanılmamalıdır.
Çiğ veya pişmiş et ve et ürünleri açıkta veya oda sıcaklığında bırakılmamalı, tüketilene kadar buzdolabı ısısında (0-4°C) muhafaza edilmelidir.
Çiğ besinler ile pişmiş yiyecekler birbirine temas etmeyecek şekilde üzerileri kapalı olarak muhafaza edilmelidir.
Mangal etlerinin yanında mutlaka söğüş sebze, salata, meyve gibi besinler tüketilmeli, sebze ve meyveler iyice yıkandıktan sonra yenilmelidir.
Özellikle çiğ kırmızı et gibi besinleri hazırladıktan sonra eller iyice yıkanmalı, bu tür besinler ile pişirilmeden tüketilecek sebze ve meyveleri hazırlarken ayrı doğrama tahtası ve bıçaklar kullanılmalıdır.(Bunun nedeni etteki bakterilerin diğer gıdalara geçmesini önlemektir)