Güvenilir Gıda Nedir

Raf ömrü boyunca insan sağlığını bozmayan tüketime uygun gıdalara güvenilir gıda denilmektedir.

Güvenilir olmayan gıdalar ise belli bir zamandan sonra insan sağlığını bozmaktadır. Kısa dönemde Mide ve bağırsak enfeksiyonları ortaya çıkarken uzun dönemde, kalp ve damar hastalıkları, genetik bozukluklar ve kanser gibi sağlığı bozan hastalıklara neden olur.

Gıdalar her zaman gözle görülebilen ekişme ya da küflenme gibi belirtiler ortaya çıkarmayabilir. Lezzeti ve görünüşü normal olan gıdalarda sağlık riski yapabilir.

Sanılanın aksine gıda kaynaklı hastalıkların en önemli boyutu mikrobiyolojik kaynaklı olanlardır.

Gıdalardan kaynaklanan rahatsızlıklar üç gruptur bunlar; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojikdir.

Gıdalardaki Fiziksel zararlar; taş, toprak, cam, kemik, metal gibi gıdalarda bulunmaması gereken her türlü yabancı maddelerdir.

Gıdalardaki Kimyasal zararlar; Veteriner ve zirai ilaç kalıntıları; çevresel kaynaklardan bulaşan kimyasal zehirler ve ağır metaller, gıda işleme ve pişirme aşamalarında yapılan hatalar sonucunda oluşan bileşenler, gıdaların yapısındaki zehirli bileşenler, ambalajlardan gıdaya geçiş yapan zararlı bileşenler, uygunsuz kullanılan katkı maddeleridir.

Mikrobiyolojik zararlar ise gözle görülemeyen canlılardır ve ellerimizde, vücudumuzda ve çevremizde doğal olarak bulunurlar. Bu canlılar, üreyebilecekleri uygun koşullarda önemli sağlık riskleri oluşturabilirler ve gıda maddelerinin hızla bozulmalarına, hastalık etmenlerinin insanlara bulaşmasına yol açabilirler. Mikroorganizmalar; çok kolay bir biçimde başka ortama bulaşabilme özelliğine sahiptirler. Bu nedenle, kendileri ile temas eden alet, ekipman, el ve hatta zaman zaman hava akımı yoluyla farklı ürünlere taşınarak sağlık riskleri yaratabilirler. Bu çapraz bulaşmayı önlemek amacıyla gıda ile ilgili yaptığımız her işte, başta ellerimizin temizliğini sağlamak olmak üzere, gıdaya farklı ortamlardan mikroorganizmaların taşınmasını engellemek için her türlü önlemi almalıyız.

Mikroorganizmaların çoğu sıcağı ve rutubeti sever. Beslenmemizde vazgeçilmez olan et, süt, yumurta gibi ürünler, gerek mikroorganizmaların sevdiği ürünler oldukları için, gerek se orijinlerinden gelen mikrobiyel yük nedeniyle riskli ürünlerdir.

Ellerin temizliği son derece önemlidir. Yemek hazırlama veya yeme işleminden önce eller; tuvalet kullanımından, çocuklara tuvalet konusunda yardımcı olduktan, toz, toprak gibi yabancı maddelerle temastan, et, balık, yumurta, yıkanmamış meyve ve sebzeler gibi çiğ maddelerle temastan sonra mutlaka sabun ve tercihen sıcak su kullanarak en az 20 saniye boyunca dikkatle yıkanmalıdır.

Gıda maddelerinin temizliğinde kesinlikle sabun veya deterjan kullanılmamalıdır.

Çapraz bulaşma riskini önlemek için mümkünse tavuk eti, balık eti ve kırmızı eti doğramak için ayrı, sebze ve salata gibi ürünleri doğramak için ayrı doğrama tahtası kullanılmalıdır.

Sebze ve meyveler tüketilmeden önce mutlaka iyice yıkanmalıdır.

Gıda ile temasta bulunan kaplar gıda dışında hiçbir madde ile temas ettirilmemeli, değişik amaçlarla kullanılmamalıdır.

Kuru ürünler; serin, havadar ve kuru ortamlarda saklanmalıdır.

Depolanan ürünlerin çapraz bulaşmaya yol açmaması için; et, tavuk, balık, yumurta gibi çiğ hammaddeler ile mamul maddeler aynı ortamlarda depolanmamalıdır.

Gıda maddeleri toksik maddelerle ve deterjan – dezenfektan gibi temizlik maddeleri ile birlikte bulunmamalıdır.

Pişirilmiş gıdalar hemen tüketilmeli ya da daha sonra tüketilecek ise hızlıca soğutulmalarını takiben buzdolabında saklanmalıdırlar.

Dondurulmuş ürünler oda sıcaklığında değil, buzdolabı sıcaklığında (4-8 derecede) veya varsa mikrodalga fırında çözündürülmeli ve bir kez çözündürülmüş ürün bir daha dondurulmamalı, kısa sürede işleme tabi tutulmalıdır.

Dondurulmuş ürünler alındığında ilk önce buzluğa konulan dondurulmuş üründen başlayarak tüketilmelidir.

Gıdaların saklanmasında gazete kağıdı asla kullanılmamalıdır.

Temiz yumurtaların üstünde koruyucu tabaka bulunduğu için yıkanmamalıdır ancak satın alınırken kabuğunda tavuk pisliği; kırık, çatlak ve yabancı madde varsa alınmamalıdır ve yumurtalar buzdolabı sıcaklığında saklanmalıdır.

Etler yıkanmamalıdır. Yıkamayla zararlı mikroplar çevreye bulaşmasına neden olacaktır. Etlerde kokuda değişiklik, et yüzeyinde yapışkanlaşma veya sümüksü yapı oluşursa tüketilmemelidir. Etler pişirilirken dış yüzeyi yakılmadan içininde tam pişmesi sağlanmalıdır.

Küflenmiş bir gıda maddesinin küflü kısmı ayrılarak, küflenmemiş kısmı tüketilmemelidir.

Yemekler, oda sıcaklığında en fazla 2 saat kalmalıdır. Yemeğin bu sürede tüketilmeyeceği öngörülüyorsa, mutlaka 2 saatten önce tekrar buzdolabına kaldırılmalıdır.

Yüksek sıcaklıkta uzun süre kaynatılarak yapılan reçellerde insan sağlığı açısından tehlike oluşturan bir kimyasal oluşmaktadır. Evde üretilen reçellerin bileşimi uzun süre kaynatmayı gerektirmeyecek biçimde hazırlanmalıdır.

Son tüketim tarihi geçmemiş dahi olsa; iç metal yüzeyi aşınmış, çizilmiş ve kararmış konserve gıdalar tüketilmemeli, üretimi yapan firmaya iade edilmelidir.