Neden Eski Elektronik Eşyalar Çok Sağlam İken Yenileri Çabuk Bozuluyor?
Endüstriyel tasarımda kullanılan, Kasıtlı Eskitme ya da Planlı Eskitme(Planned obsolescence) ile ürünler daha uzun süre kullanılabilecekken belirli ve ayarlanmış bir kullanım ömrünün ardından işlevini yitirmektedir.

Planlı eskitmenin geçmişi 1932 yılına kadar uzanır ancak 1954 yılında endüstriyel tasarımcı Brook Stevens tarafından popüler hale getirilmiştir.

Bu teknik ilk kez ampuller üzerinde test edilerek bütün üretilen mallar için kullanılmaya başlandı.

Planlı Eskitme genellikle kasıtlı ve dolaylı olarak iki şekilde gerçekleşir.

Kasıtlı eskitmede verimliliğin planlı olarak önlenmesi için kasıtlı olarak ürünün kullanılmaz hale getirilmesiyle yapılırken dolaylı eskitmede, üretimde maliyetten kaçınmak için kalitesiz ucuz malzeme ve tasarım yoluyla kâr amaçlı kestirmelere gidilir. Bu tür ürünlere adi mal denilebilir.(Örneğin çok sayıdaki çin malları)

Eski Alman Doğu Bloku yıkıldıktan sonra üretilen araba, makine gibi bütün mallar Kasıtlı Eskitme tekniğiyle, yani fabrikadan daha üretim aşamasında bozulma zamanı belirlenerek üretildi.

Günümüzde üretilen elektronik eşyaların tamamının belli bir kullanım süresi bulunmaktadır ve bu süreler kullanım kılavuzlarında belirtilmektedir. Teknoloji ilerlemesine rağmen bu süreler giderek kısalmaktadır. En önemlisi dünya giderek atıklarla kirlenmeye başlamıştır. Bu yapılan eskitme iktisat derslerinde anlatılan kıt kaynaklar tanımlarına ters düşmektedir.

Planlı Eskitme Türleri

Teknik yada fonksiyonel eskitme: Üründe bozulma sonrası tamir ya da bakım yoluyla ürünün tekrar kullanıma hazır hale gelmesi maliyetinin yenisini alma ile eş olmasıdır. Genel olarak yedek parça, tamir ve bakım hizmetlerinin ücretlerinin yüksek tutulmasıyla sağlanır.

Sistematik ve bildirimle eskitme: Dönemlik olarak ürünlerin daha üst sürümlerinin üretilmesi ve yeni ürünün eskisine olan üstünlüklerinin vurgulanmasıyla yapılır. Yazılım sektöründe çok sık yapılır. Dijital yöntemlerle ürünlere eklenen kullanım sonunda uyarı mesajlarıyla ürünün değiştirilmesi istenir. Örneğin bazı bilgisayar yazılımları.

Stil eskitmesi: Ürün tasarımının sürekli değiştirilmesiyle uygulanır. Otomobil kasalarını her sene yenileyen otomotiv üreticileri ve tekstil sektörü buna örnek verilebilir.

Tüketerek eskitme: Ürünün çalışması için farklı ürünlere ihtiyaç duymasıdır. Örneğin yazıcı kartuşları.