Gıda Katkı Maddelerinin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Zararları

Gıda katkı maddeleri tek başına tüketilmeyen veya gıda hammaddesi olarak kullanılmayan, seçilen teknolojiler nedeniyle mamüllere karışan, gıdanın üretilmesi, sınıflandırılması, işlenmesi, hazırlanması, ambalajlanması, taşınması, depolanması sırasında; gıda maddesinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini koruması amacıyla ürünlerde kullanılmasına izin verilen maddeleri tanımlar.

Gıda katkı maddelerini kullanım amaçlarına göre; kaliteyi koruyarak raf ömrünü uzatan(Koruyucular), aromayı ve rengi geliştiriciler, yapıyı ve hazırlama, pişme özelliğini geliştirenler ve besin değerini koruyucu, geliştiriciler (Besin öğeleri) olarak dört grupta sınıflandırabiliriz.

8 binden fazla katkı maddesi tüketilen gıdaların içine eklenmektedir ve bu maddelerin henüz hepsinin testi yapılmamıştır. Bazı katkı maddeleri tabii kaynaklardan bazılarıda sentetik olarak üretilir.

Doğal katkı maddeleri : Pancar suyundan elde edilen
kırmızı renklendirici Betanin (E162) gibi
Doğala özdeş katkı maddeleri: Doğadakinin insan tarafından yapılan ikizidir. Vanilya gibi
Yapay katkı maddeleri: İnsan tarafından yapılmıştır. Doğada bulunmaz. Sakarin gibi

Gıdalara karışan katkı maddeleri iki türlüdür. Birincisi ürünün raf ömrünü uzatması için doğrudan gıdaya eklenen katkı maddeleri ikincisi ise dolaylı olarak gıdalara paketleme, depolama ya da diğer işlemler nedeniyle karışan maddelerdir.

Gıda katkı maddelerini tanımlamak ve herhangi bir karışıklığa yol açmamak için kullanılan Avrupa Birliği’nin (EC) simgesi olarak E harfi ve üç rakamlı sayıdan ibaret kodlardır.

Bu kodlar Avrupa Birliği’nin “Gıda Bilim Komitesi” tarafından her katkı maddesi için belirlenir. Doğal veya sentetik olsun gıda maddelerinde kullanılan ve katkı maddesi olarak tanımlanan tüm kimyasallar bu kodlama sisteminin içindedir.

Renklendiriciler: E 100 – 180
Koruyucular: E 200 – 297
Antioksidanlar: E 300 – 321
Emülgatör ve stabilizatörler: E 322 – 500
Asit / baz sağlayıcılar: E 500 – 578
Tatlandırıcılar, koku verenler: E 620 – 637
Geniş amaçlılar: E 900 – 927

Katkı maddeleri bazı hastalıkları tetikler bunlar;
Dikkat Bozukluğu (Hiperaktivite)
Alerji
Astım
Otizm
Yaygın gelişimsel bozukluklar
Enüresis (idrar kaçırma)
Davranış bozuklukları
Depresyon
Duygu durum değişiklikleri
Kulak ağrıları, Kronik orta kulak iltihabı
Göz problemleri
G6PD Enzim eksikliği
Mide ve bağırsak problemleri, Mide ağrısı
Baş ağrısı, Migren
Nazal polip
Cilt problemleri, Egzema, Ürtiker
Uyku problemleri
Tikler, Tourette sendromu

Gıda katkılarında bir çok katkı maddesinin uzun yıllar kullanıldıktan sonra sağlık riskleri taşıdığı ortaya çıkmıştır.

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de, gıdaya ilişkin hizmetlerin tümü devlet tarafından yürütülmektedir. Ancak yetkiler tek elde toplanmamıştır. Türkiye’de gıda kontrolünden sorumlu kurumlar bünyesinde 26 yasa, 6 tüzük, 10 yönetmelik, 6 genelge, çeşitli tebliğ ve standartlar mevcuttur. Bu durum bir mevzuat karmaşasına ve yetki sorununa yol açmaktadır.