Gıda Katkı Maddeleri Kodları Açıklaması
Gıda katkı maddelerini tanımlamak ve herhangi bir karışıklığa yol açmamak için AB’nin simgesi olarak E harfi ve üç rakamlı sayıdan oluşan kodlar kullanılır.
Bu kodlar Avrupa Birliği’nin Gıda Bilim Komitesi tarafından her katkı maddesi için belirlenir. Doğal veya sentetik gıda maddelerinde kullanılan ve katkı maddesi olarak tanımlanan tüm kimyasallar bu kodlama sisteminin içindedir.
Renklendiriciler: E 100 ile 181 arasındaki kodlardır
Koruyucular: E 200 ile 290 arasındaki kodlardır
Antioksidan, Asitik düzenleyici: E 296 ile 385 arasındaki kodlardır
Koyulaştırıcı, Emülgatör ve stabilizatörler: E 400 ile 495 arasındaki kodlardır
Asit / baz sağlayıcı, inceltici: E 500 ile 585 arasındaki kodlardır
Lezzet artırıcı: E 620 ile 640 arasındaki kodlardır
Mineleyici, Tatlandırıcı: E 900 ile 1520 arasındaki kodlardır
Bunların dışında kalan katkı maddeleri numarasızdır. “a” hayvan (çoğunlukla domuz) kökenli katkılardan oluşur.
8 binden fazla katkı maddesi ambalajlı hazır gıdaların içine eklenmektedir ve bu maddelerin henüz hepsinin testi yapılamamıştır. Çok sayıda ülkede yasaklanan kanserojen katkı maddeleriyle ilgili Türkiye’de kullanımı resmen yasaklanmış gıda katkı maddesi yoktur.
Gıdalarda kullanılan bazı katkı maddelerinin kodları
E27, E432, E433: Margarin
E102, E110, E124, E132: Lokum
E102, E110, E129, E414, E950, E951, E954: Toz Meyve İçecekleri
E102, E110, E407: Puding
E102, E120, E296, E320, E420, E421, E422, E950, E951: Sakız
E150: Kola
E150, E412, E621: Hazır Çorba
E211, E290: Gazoz
E211, E412: Ketçap
E282, E432, E433: Ekmek
E321, E339: Mısır Gevreği
E339, E340, E407, E433: Krem Şanti
E412: Ton Balığı
E432, E433: Mayonez
E432, E433, E450: Pasta
E432, E433, E492, E493, E494, E495: Çikolata Şekerleme
E441: Dondurma
E441: Jöle
E441: Yoğurt
E450a: Bisküvi
E450a: Hamur Kabartma Tozu
E450a: Hazır Kek
E508: Bebek Maması
E514, E554: Tuz
Diş Macunu: Gliserin, Sodyum Laurilsülfat, Sodyum Florid, Titanium Dioxid
Pek çok gıdada genetiği değiştirilmiş kanserojen ürünler kullanılıyor.
İnsanlara zarar veren bazı katkı maddeleri:
E102, E120, E311, E312: Nörolojik rahatsızlıklar
E102, E110, E123, E124, E129, E131, E142, E210, E211, E213, E214, E215, E216, E217, E249, E250, E252, E320, E407, E553, E905, E925, E950, E952, E954: Kansere neden oluyor.
Özellikle E123 ve E110 Amerika, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya gibi pek çok ülke gıdalarda kullanılması yasak fakat ülkemizde renkli draje ve çikolatalarda ve kaymaklı bisküvilerde kullanılmakta. E124 Amerika ile Norveç’te kullanımı yasak. E127 Kiraz ve vişne, konserve sebze, muhallebi, tatlı, pasta ve çerezlerde kullanılır. Avustralya, Amerika ve Norveç’te kullanımı yasak. E129 tatlılar, içecek ve garnitürlerde, eczacılık ve kozmetik ürünlerinde kullanılır. Danimarka, Belçika, Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Avusturya ve Norveç’te kullanımı yasak. E131 Avusturya, Amerika ve Norveç’te kullanımı yasak. E952 Amerika ve İngiltere’de kullanımı yasak.
Şüpheli katkı maddeleri:
E125, E141, E150, E153, E171, E240, E241, E477, E605, EE220, E221, E222, E223, E224, E338, E339, E340, E341, E460, E461, E466
E407: Mide ve bağırsak hastalıkları
E200: B12 vitaminini yok ediyor.
E250, E251, E320, E321: Kalp hastalıkları, damar sertliği ve tıkanıklıklar
Türkiye’de, gıdaya ilişkin hizmetlerin tümü devlet tarafından yürütülmektedir ancak yetkiler tek yerde toplanmamıştır. Türkiye’de gıda kontrolünden sorumlu kurumlar bünyesinde 26 yasa, 6 tüzük, 10 yönetmelik, 6 genelge, çeşitli tebliğ ve standartlar mevcuttur. Bu durum bir mevzuat karmaşasına ve yetki sorununa yol açmaktadır.
Son yıllarda araştırmacılar başta bezelye olmak üzere acı bakla, fasulye, patates, mısır, pirinç ve ayçiçeği proteinlerinin de gıda katkısı olarak kullanılabileceği yönünde olumlu sonuçlar elde etti.