Nahçıvan ile Azerbaycan’ın geri kalanı arasındaki bağlantıyı kesmek ve İran ile Ermenistan bağlantısının kurulması için dönemin Sovyet hükümeti Azerbaycan’ın tarihi topraklarını Ermeni SSC’ye bağışlama politikası yürüttü.
20. yüzyılın başından itibaren Ermeniler, Zengezur’u ele geçirmek için harekete geçmişti ve 100 yılın sonunda bunu başarabildiler.
Ermenistan Zengezur’u işgal edip, nüfusu soykırıma uğratmadan önce bu topraklar Türk-Müslüman topraklarıydı. Rusya ve İran arasında Gülistan ve Türkmençay anlaşmalarının imzalanmasının ardından Ermenilerin Zengezur bölgesine toplu göç süreci başladı. Sadece İran’dan iskân edilen 8 binden fazla Ermeni ailesinden bin 300’ü Karabağ ve Zengezur’a yerleşerek bölgedeki demografik durum ciddi değişiklikler geçirmişti.
Ermeniler ilk kez 1905-1906 yıllarında Zengezur’da toplu katliamlar gerçekleştirdiler.
4 Haziran 1918 Salı günü Batum’da imzalanan Türkiye-Ermenistan barış ve dostluk anlaşmasına göre Ermenistan Cumhuriyeti toprakları yaklaşık 10 bin kilometrekare iken, Azerbaycan toprakları yaklaşık 114 bin kilometrekare idi ve bu topraklara Ermenistan ile Gürcistan arasındaki tartışmalı bölgeler de dahildi ancak Azerbaycan’ın bir parçası olan Zengezur toprakları ise tartışmalı bölgelere dahil değildi. Ancak Azerbaycan toprağı olan Zengezur’da Ermenistan’ın uyguladığı insanlık dışı vahşet ve etnik temizlik sonucu 1991 yılından beri bölgede sadece Ermeniler yaşıyor.
Azerbaycanlılara karşı gerçekleştirilen etnik temizlik, Ermeni devlet yetkililerinin sistematik faaliyeti ile şiddet, soykırım, toplu katliam ve diğer insanlığa karşı suçlar ve ağır insan hakları ihlalleri yoluyla gerçekleştirilmiştir. Ermeniler o kadar vahşice katliam yapıyor du ki, acımasızlığıyla tanınan Kızıl Ordu bile Ermenilere tepki gösterip, durun demiş.
Ermenistan hükümeti, Zengezur’u Azerbaycanlılardan tamamen temizleyerek, onu Paris Barış Konferansının önüne koyarak, daha sonra Karabağ ve Nahçıvan’ı ele geçirerek, 28 Mayıs 1919’da Taşnak Parlamentosu tarafından kabul edilen “Birleşik Ermenistan” eylemini gerçekleştirmeyi amaçlamakta idi. Zengezurlu Tatyan, iki yıllık Zengezur katliamı sırasında 200 Müslüman köyün tamamen yıkıldığını itiraf etti.
Yıllardan beri sözüne güvenilmez bir ülke olan Ermenistan 4 yıldır işgali altındaki Zengezur koridorunu açmadığı için Azerbaycan’ın eski toprağı olan Zengezur bölgesini tekrar geri alma hakkı doğmuştur. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki en büyük fark Azerbaycan’ın insancıl bir şekilde olaylara yaklaşarak sivillere saldırmamasıdır. Ermenistan ise insanlık dışı cani katliamlar ve soykırımlarla sürekli Türk topraklarını işgal politikası izlemiştir.
Tarihin ortaya koyduğu bu maddi kanıtlara göre bu bölgelerde Oğuz-Türk anıtlarının çokluğu ve buranın Oğuz-Türk yurdu olduğu dikkat çekmektedir.
Bu anıtlar, Kafan, Mehri, Karakilise ve Gorus bölgelerinde daha yoğundur. Eski mezarlıklar, türbeler, camiler, kaleler, taş figürler ve hikaye niteliğindeki oymaların birçoğu zamanla Ermeniler tarafından tahrip edilse de, bir kısmı günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Vorotan (Bazarcay, Bergüşadçay) vadisindeki Eski Hot, Eski Şinuyar, Eski Alidera köylerinin kalıntıları ve diğer köylerde Ermeniler tarafından 800’den fazla tarih ve kültür anıtı, konutlar, camiler, Alban dönemi bazilikaları ve Sovmalar, sanatsal taş örnekleri, mezar anıtları, mezar taşları, at ve koç figürleri tahrip edilerek kullanılamaz hale getirilmiştir.
Kaynak:
avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019
zengezur.com