Türk takviminde yeni yılın başlangıcı Nevruz, Türkler tarafından çok eski tarihlerden beri kutlanan ve genelde Yeni Gün olarak adlandırılan gündür. Nevruz, Farsça nev (yeni), ruz (gün) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Gece ve gündüzün eşit olduğu Miladi 22 mart, Hicri 9 mart gününe rastlamaktadır.

Nevruz Türk dünyası yanında OrtadoÄŸu ve Ön Asya’daki çeÅŸitli milletlerce de yeni yılın baÅŸlangıcı ya da bahar bayramı olarak kutlanır. 21 mart gününün bayram olarak kutlanmasıyla ilgili olarak Sümerlerden, Türklerden, Japonlardan, Amerikalı Kızılderililerden, Ä°ranlılara kadar çeÅŸitli milletlerle tarihe mal olmuÅŸ topluluklarda gelenekler tespit edilmiÅŸtir. Ä°slamiyet öncesi de bahar kutlamaları yapan Türkler, bu kutlamaları daha sonra Nevruz adıyla sürdürmüşlerdir.

Büyük Hun Ä°mparatorluÄŸu döneminden baÅŸlayarak bütün Türk devletlerinde Nevruz Bayramları 21 veya 22 Mart tarihlerinde devlet töreni ÅŸeklinde kutlandı. Saray, Hükümet, Ordu gibi devlet teÅŸkilatı içindeki bütün birimler Nevruz’a büyük önem verir ve türlü geleneklerle bayramı coÅŸku içinde kutlarlardı.

Osmanlılarda da bahar bayramı ve yeni yılın başlangıcı olarak kutlanmıştır.

Kışın soğuğundan, kurtulup; yeşeren, doğaya duyulan sevginin, baharın gelişinin ifadesidir.

Nevruz, toplumsal yaşamda canlandırıcı etkisinin bulunması, geleneklerin sürmesine aracı olması, törelerin kökleşmesini sağlaması yönüyle işlevseldir. Nevruz geleneğini sürdürenler kültür taşıyıcıları olarak görev yapmaktadırlar. Nevruz, halkın ortak duygu ve düşüncelerini dile getiren, Türk kültürünün korunup yaşatılmasında önemli bir yeri olan mevsimlik törenlerimizdendir.

Klasik Türk müziğinde Nevruz adında bir makam vardır.

Anadolu’da Türkmenler Nevruzu, Eski Martın Dokuzu ve Sultan Nevruz olarak adlandırmaktadırlar. Büyük ateÅŸler yakılıp üzerinden atlanır. Nevruz, Gaziantep ve çevresinde Sultan Nevruz adıyla kutlanır. Diyarbakır’da halk nevruzu eÄŸlence ve mesire yerlerine giderek kutlar. Aynı ÅŸenliÄŸi Karadeniz Bölgesinde de görüyoruz. Trakya’da TekirdaÄŸ, Kırklareli ve Edirne’de Nevruz ÅŸenlikleri ve Mart Dokuzu adıyla ÅŸenlikler yapılır. Nevruz kutlamaları için mesire yerlerine gidilir. Eski hasırlar yakılarak üzerlerinden atlanır. Ä°zmir ve UÅŸak’ta da Mart Dokuzu Åženlikleri ve Sultan Nevruz Bayramı adıyla kutlamalar yapılır. UÅŸak’ta Yıl Yenilendi tabiri yaygındır. Bu da bize hala törenin iÅŸlevsel yönünün olduÄŸunu göstermektedir.

Nevruz, Anadolu dışındaki Türk dünyasında; Kazakistan’da, Kırgızistan’da, Özbekistan’da, Azerbaycan’da, Doğu ve Batı Türkistan’da, Kırım’da, Yakutlar’da, Balkan Türklerinde, Yugoslavya Türklerinde ve Kıbrıs Türklerinde kutlandığı görülür.

Nevruz Bayramı, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele’nin en sıkıntılı günlerinde bile yaÅŸatılmış, kutlanmıştır.

1921 ve 1925 yıllarında, Atatürk’ün huzurunda iki Nevruz Bayramı kutlanmış.

Cumhuriyetle birlikte yerleştirilmeye çalışılan ulus bilincine bağlı olarak özellikle Atatürk tarafından Nevruzun daha geniş katılımlı kutlanması teşvik edilmiştir.

Nevruz kutlamaları Türklerde Mete Han zamanından beri görülmektedir. Nevruz bayramı, Türk kültürünün önemli bir tarihi zenginliğidir. Bütün bir Türk Dünyasında kutlanan Nevruz aynı zamanda inançlarla birlikte yorumlanmıştır. Türk dünyasındaki örnekler incelendiğinde görülür ki; bayramların özündeki sevgi, kardeşlik ve yardımlaşma ilkeleri Nevruz’un da temel prensibini oluşturmaktadır.