Bağırsaklarda sindirim sağlayan tüysü oluşumlarda bozulmaya neden olan ve yiyeceklerin besin emilimini engelleyen ayrıca ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir alerjik sindirim sistemi hastalığı olan Çölyak Hastalığına dikkat çekme amacıyla 9 Mayıs günü belirlenmiştir.

Bağırsaklardaki bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan guluten isimli bir protein neden olmaktadır.

Genetik bir hastalıktır. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir.

Çocuklarda görülen belirtiler: Karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir.

Yetişkinlerde görülen belirtiler: Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntüler.

Çölyak hastalığı her yaşta teşhis edilebilmekle birlikte teşhisi zor olan hastalıklardan biridir. Çünkü
belirtiler çoğunlukla ilişkili bir başka hastalığı da düşündürmektedir. Örneğin kansızlık, teşhis edilmemiş laktoz alerjisi, erken osteoporoz gibi hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiğinden karıştırılabilir.

Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glutenden uzak sıkı bir diyettir.

Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler.

Çölyak hastaları için güvenli yiyecekler:
Sebzeler, meyveler, bakliyatlar, katkısız katı ve sıvı yağlar, Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin, Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.) Una batırılmamış konserve çeşitleri, Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir. Evde çekilmiş güvenli baharatlar.

Çölyak hastalığı bulunanlara zarar veren ürünler:
Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).

Galete ununa veya una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.

Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.

Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.

Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında ambalajına bakarak bilgi edinilmelidir.

Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.

Glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat edilmeli?
Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı.

Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli.

Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalı.

İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı.

Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaşmamasına dikkat edilmeli.