Türkiye’de Dolandırıcılık Vakalarında Artış Var Dolandırıcılık Türleri Nelerdir

Türkiye’de son yıllarda hızla artış gösteren ancak gündemde fazla yer almayan konu dolandırıcılık.

Türkiye’de son yıllarda dolandırcılık vakalarında artışlar gözleniyor. Verilen cezalar dolandırıcılara caydırıcı gelmediği gibi uluslararası dolandırıcılıkta mağdurların eli kolu bağlanıyor.

Dolandırıcıların çok sayıda yöntemi bulunuyor bunlardan bazıları şunlar;

Sosyal Mühendislik veya Senaryo Dolandırıcılığı
Son zamanlarda oldukça yaygın bir şekilde işlenmekte olan, her statüden ve kesimden mağdurların hedef alınabilmesiyle dikkat çekmektedir. Bu tür dolandırıcılığın temelinde mağdurun teknik bazı imkânlarla da desteklenen bir senaryoya inanması ve senaryoda kendisine verilen rolü oynaması yatmaktadır. Mağdur bazen bir tehlikeden kurtarılacağı, bazen de devlete yardımda bulunduğu ve yaptığı ödemeleri geri alacağı şeklindeki telkinlerle yönlendirilmektedir.

Kendini asker, polis veya savcı olarak tanıtma, kendini firma/kuruluş yetkilisi gibi tanıtma, kendini tanıdığının yakını olarak tanıtma, arkadaşı olarak tanıtma (internet kullanılarak) ve yardım vaadi ile dolandırıcılık işlendiği anlaşılmaktadır.

Facebook şifresinin ele geçirilerek arkadaş listesindekilerle sohbet edilmesi ve sohbet esnasında mağdurun telefonuna gönderilen mesaja evet yazıp cevaplamasının istenmesi, sosyal mühendislik olarak kategorilendirilmiştir. Çünkü bu olayda facebook şifresinin ele geçirilmesi ara aşamadır. Asıl amaç karşısındakine arkadaşı olduğuna inandırmak, telefon numarasını şüphelendirmeden alabilmek ve ardından mesajı cevaplamaya ikna etmektir.

Evlendirme veya Evlenme Dolandırıcılığı:
Erkeklerin bir aracı vasıtasıyla ya da bir şekilde tanıştığı kadınla yapılan imam nikâhının ardından kadının kendisine verilen para ve altınlarla kayıplara karışmasıdır.

Evlendirme vaadi: Evlenmek isteyen, bir erkeğin evlendirebileceği vaadiyle bir miktar para alınması, ardından imam nikâhı yapılması ve birkaç gün sonra kendisini gelinin ağabeyi, dayısı vb. yakını olarak tanıtan aracı ile birlikte takı ve paraları alarak kaçması şeklinde yapılmaktadır. Bir sonraki dolandırıcılık türü ile temel fark kurgunun birkaç kişilik bir ekip ile yapılması, dolandırıcıların kendini gelin, gelinin ağabeyi, eniştesi vb. şekilde tanıtmalarıdır.

Evlenme: Belirli bir yaş üstündeki erkeğin, kendi sosyal çevresinin dışından bulunan kadınla imam nikâhı ile evlenmesi, ardından kadının kendisine takılan takıları ve evdeki değerli eşyaları alıp kaçması şeklinde yapılmaktadır.

Kapıdan satış yöntemleriyle dolandırıcılık:
Çekiliş bahanesiyle yakında açılacak bir mağazanın tanıtımı amacıyla çekiliş düzenlendiği, çekilişe katılmak için bir ürün almanın yeterli olacağı belirtilen dolandırıcılık yöntemiyle kazanılan ürünleri, olmayan mağazadan alacakları yalanıyla tüketiciye senet imzalatılmasıyla yapılmaktadır.

Bir ürünün piyasa değerini bilmeyen bir kişiye ürünün 2-3 kat daha pahalı bir fiyattan satılması veya vaat edilen ürünlerin senet imzalatıldıktan sonra teslim edilmemesi şeklinde işlenen dolandırıcılık yöntemleri bulunmaktadır.

Senet imzalatma amaçlı satışlarda bazen teslim belgesi ya da sözleşme olduğu ifade edilerek kandırılmak suretiyle bazen de zorla imzalatılmaktadır. Bazı durumlarda ise senedin tarihi 15-20 gün öncesi atılarak ürünü iade imkânı tanımamaktadır.

Bazı dolandırıcılar; dini içerikli kitap, sınava hazırlık setleri ve tıbbi cihaz gibi ürünleri değerinin çok üstünde satabilmek için Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan gelindiği beyan etmektedir.

Büyü ve Muska vb. Dolandırıcılığı:
İnsanlar bazen dini inançlarına bağlı olarak, bazen amansız hastalıklardan bir ümit de olsa kurtulabilmek amacıyla ya da kendinden başka nedenlere bağladığı, hayatındaki kötü gidişatı durdurabilmek için çeşitli büyü bozdurma, üfürükçülük, muska yazdırma gibi ruhani ya da çeşitli mucizevi tedavi yöntemlerine yönelebilmektedir. Ruhani inanışlar, insanlara bir umut gibi sunulabildiği gibi bazen onları korkutmak amacıyla da kullanılmaktadır.

Büyü: Halk dilinde bohçacı olarak bilinen kadınların kılığında köy köy, mahalle mahalle gezerek güya satış maksadıyla evlere girip, genellikle evde büyü olduğunu, bazen de evin bereketinin artması için evdeki altın ve paraların bir araya toplanıp okunması gerektiği söylenmekte bu sayede el çabukluğu ile altın ve paralar yürütülmektedir. Bazen ev sahibine, çocuğu ya da yakınında büyü olduğu, büyü bozulmazsa gün içerisinde öleceği söylenerek de ev sahibi belirtilen altın ve paraları getirmeye ikna edilmektedir.

Muska veya Üfürükçülük Tedavi: Karı-koca vb. kişiler arası sorunun giderilmesi veya kanser, bel fıtığı gibi hastalıklar ile şizofreni vb. psikolojik rahatsızlıkları bitkisel tedavi, masaj veya dini inançların istismarı (muska yazılması vb.) yoluyla tedavi edilebileceğinin/giderilebileceğinin vaadedilmesi yoluyla yapılmaktadır.

Sözde fırsat yatırımı:
Genellikle altın gibi değerli metanın uygun fiyattan satılacağı mantığına dayanmaktadır. Bu tür dolandırıcılığın çeşitli niteliklerde altın, tarihi eser, döviz veya diğer malların satışı şeklinde yapıldığı anlaşılmaktadır.

Altın satışı: Bahçesinde duvar örerken bir miktar Reşat Hamidiye veya Osmanlı altını bulduğu, bunları uygun fiyattan satacağı, isterse bir tane numune gönderebileceğini belirten dolandırıcının, mağdur ikna olduktan sonra sahte altın vermesi ya da parayı alıp altınları getirmek bahanesiyle kaçması şeklinde yapılmaktadır.

Tarihi eser veya define satışı: Hiçbir tarihi eser niteliği olmayan heykel vb.nin, önceden toprağa gömülüp, ardından harita yoluyla yeni bulunmuş gibi yapılması ya da çeşitli senaryolarla, mağdurun objenin tarihi eser olduğuna inandırılması suretiyle yapılmaktadır.

Satış işleminde dolandırıcılık:
Alışveriş sürecinde alıcının gerçekdışı bilgilerle kandırılarak bazen alıcıdan ödemenin tamamının bazen de kaparo adı altında bir miktar paranın alınması, karşılığında ya hiç ürün verilmemesi ya da çok farklı bir ürünün satılması gibi vakalar yaşanmaktadır. Bazı durumlarda dolandırıcılar yanında getirdikleri hileli tartı ile mal alarak alıcı rolünde de olabilmektedirler. Bu tür dolandırıcılığın kaparo alınması, internetten satış, farklı içerikli satış (otel vb.), farklı muhteva veya sahte ürün, baskı (boiler room), vekâletname elde etme ve hileli tartı kullanılarak yapıldığı anlaşılmaktadır.

İnternetten satış: Çoğunlukla bilinen internet sitelerinde yayınlanan çok uygun fiyatlı cep telefonu veya televizyon reklamı ile mağdurun sahte alışveriş sitesine yönlendirilmesi ve kredi kartından ödeme yapılması, ödeminin ardından ya hiç ürün gönderilmemesi ya da çok alakasız (cep telefonu sipariş edilmesine rağmen parfüm gönderilmesi vb.) bir ürün gönderilmesi şeklinde veya bireysel satış imkânı sağlayan sitelerde verilen ilanlarla mağdurla satış konusunda anlaşılması, ardından vaat edilen ürünün gönderilmemesi ya da bozuk, eski veya çok farklı ürün gönderilmesi şeklinde yapılmaktadır.

Kimlik ve kredi kartı dolandırıcılığı:
Genel olarak kimlik bilgilerinin, kimliğin ya da fotokopisinin ele geçirilmesi suretiyle alışveriş yapılması, kimlik adına telefon hattı veya kredi kartı çıkartılması; Kredi kartının ya da kart üzerindeki bilgilerin ele geçirilmesi durumunda ise karttan harcama yapılası şeklinde gerçekleştirilmektedir.

Tırnakçılık veya el çabukluğu: Dolandırıcının genellikle Suriyeli ya da yabancı ülke vatandaşı gibi bir rolle, mağdura Türk Lirasını tanımadığını dolandırılmaktan korktuğunu ve bu yüzden paraları tanımasına yardımcı olmasını istediğini belirterek kişinin cebinden para çıkarmasının ardından dolandırıcının paraları tanımaya çalışıyor bahanesi ile el çabukluğu ile bir miktar parayı çalması.

Mal alışı ya da döviz bozdurma ile iş yerine gelen dolandırıcının dövizi ya da en yüksek banknot parayı vermesinin ardından para üstünü almayı müteakip vazgeçtiğini söyleyip para üstünü iade etmesi, verdiği parayı da geri alması, bu sırada para üstünden bir miktar parayı el çabukluğu ile çalması şeklinde yapılmaktadır.

Kasada oyalama veya kafa karışıklığı yapma:
Alışverişin ardından parayı kasa görevlisine gösteren ancak vermeyen dolandırıcının, bu esnada farklı sorularla satıcıyı oyalayıp algısını yönlendirerek, parayı verdiğini iddia edip para üstü talep etmesi şeklinde yapılmaktadır.

Bankamatik: Bankamatiklere yerleştirilen bir düzenekle kartın sıkışmasının sağlanması, müteakiben kart ile çekim yapılması; Yardım bahanesi ile mağdura yaklaşarak mağdurun şifresinin öğrenilmesi ve bu esnada mağdurun kartının geçersiz benzer bir kart ile değiştirilmesi suretiyle yapılmaktadır.