Mevlid (doğum zamanı) Kandili islam dininin peygamberi olan Muhammed bin Abdullah’ın doğum gecesidir.

En geniş manası ile mevlid, dini-toplumsal olarak kutsal ve önemli kabul edilen günlerde Hz. Muhammed’in hayatını anlatan şiirlerin okunduğu, Kuran tilavetinin yapıldığı, ilahilerin söylendiği ve halka yemeklerin, tatlıların, şerbetlerin dağıtıldığı törenleri ifade etmektedir.

Mevlid kelimesinin çok bilinmeyen anlamlarından biride bir başarıya ulaşma veya felaketten kurtulma sevinciyle yapılan toplantı ve cemiyetleri ifade etmesidir.

İslami takvimin ay, miladi takvimin güneş takvimi olmasından ötürü mevlid günleri her yıl farklı günlere denk düşer.

İlk mevlid törenleri Mısır’da Fatımiler zamanında yapıldı ve bu kutlamalar Erbil’deki törenlerin öncüsü oldu. Bazı kaynaklara göre Irak bölgesinde de mevlid kutlamalarının erken dönemlerde başlamış olduğu belirtiliyor.

Bu merasimler daha çok saray içerisinde, halktan uzak, resmi ve biraz da siyasi amaçla yapılmaktaydı.

Bugünkü uygulamaya benzer ilk mevlid Selçukluların Erbil Atabeyi M. Gökbörü zamanında yapılmış. Bu mevlidler halka açık ve oldukça gösterişliydi. Genel kabule göre, bilinen ilk mevlid metni de bu dönemde hadis bilgini İbnü Dihye tarafından yazılmış, kendi devrinde de oldukça popüler olmuştur.

Bu tarihlerden sonra mevlid okutma geleneği ve yeni mevlidler yazma uğraşısının kısa sürede İslam Aleminin doğusundan batısına bütün topraklarında yaygınlaştığı görülmekte.

Ayrıca diğer İslam edebiyatlarına nispetle mevlidlerin Türk edebiyatında ayrı bir yeri vardır. Türk İslam edebiyatında bu tür eserlerin sayısı 200 civarındadır.