Çalışma hayatı içerisinde yer alan bazı işler ve bu işleri yapanlar, işin özelliğinden ötürü ayrı bir statüye tabi tutulmaktadır, bunlardan biri de, konut kapıcılarıdır. Kapıcılarla ilgili konular, sorunlar ve yasalar sık sık gündeme gelmektedir.
Ana taşınmazın korunması, bakımı, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, binada oturanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliklerinin sağlanması, ısıtma sistemlerinin çalıştırılması ve bahçenin düzenlenmesi, bakımı vb. hizmetleri gören kişiye kapıcı (görevli) denir. Kapıcı Azerice kaleci demektir. Kapıcılar binaların bir nevi kalecileridir.
Kapıcının şahsı, görev ve sorumlulukları şunlardır:
Yöneticinin talimatı doğrultusunda konutun ısıtma cihazlarını zamanında çalıştırmak, ısıyı ayarlamak ve söndürmek, Hidrofor vb. araçları çalıştırmak, binanın ortak yerlerini ve tesislerini temiz bulundurmak, demirbaşlarını, araç ve gereçlerini, düzenli, bakımlı ve çalışır biçimde tutmak, kendisine ayrılan konutu başka amaçlarla kullanmamak, konutu korumak, kendisi veya ailesinden birisinin konuta vereceği zarar ve hasarları karşılamak, yöneticinin talimatı çerçevesinde konutun güvenliğini sağlayıcı önlemler almak, belirlenen saatlerde servis hizmetlerini görmek, çöpleri toplamak, bahçe düzenlemesi ve bakımını yapmak, verilen eğitimlere uygun davranmak ve koruyucu malzemeyi kullanmak, iş veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen diğer görevleri yerine getirmek.
Kapıcı, her zaman temiz kıyafetle dolaşmalıdır. Her gün sakal tıraşı olmalı, tırnaklarını ve saçlarını uzatmamalı ve beden temizliğine dikkat etmelidir. Eşinin ve çocuklarının da temizlik konusunda iyi olmalarını sağlamalı. Kapıcı dairesinde; kendisi, eşi ve çocuklarından başka hiç kimseyi barındırmamalı ve ikamet ettirmemelidir. Bina sınırları içinde kesinlikle içki ve uyuşturucu madde kullanmamalı, kumar oynamamalı, sarhoş olmamalı ve misafirlerinden sarhoş olanları içeri almamalıdır. Binada oturanları, komşuları ve sokaktan geçenleri rahatsız etmemelidir. Kapıcı; eşinin, çocuklarının, misafirlerinin, akrabalarının hareketlerinden ve zararlarından sorumludur. Misafirlerini belirli bir saatten sonra kabul etmelidir. Şikayet ve müracaatlarını yöneticiye yapmalı ve kesinlikle dedikodu yapmamalıdır.
Kapıcı dairesinin içini dışını, çevresini temiz tutmalıdır. Çamaşırlarını herkesin göremeyeceği bir yerde kurutmalıdır. Binada ticari faaliyet yapmamalıdır. Binayı tehlikeye sokabilecek her türlü fiil ve hareketten kaçınmalıdır ve aile bireylerinin de yönetmeliğe uymalarını sağlamalıdır.
Kapıcı; binada oturanlara, binaya girip çıkanlara ve ilişkide bulunduğu herkese karşı daima nazik ve terbiyeli davranır, kesinlikle münakaşa veya kavga etmemelidir. Ailesininde aynı kurallara uymasını sağlamalıdır. Binada oturanlar hakkında dedikodu yapmaz; hangi amaçla olursa olsun, üçüncü şahıslara bilgi vermez. Kapıcı yaptığı her işi başkasının hak ve hukukuna saldırmadan, kimsenin malına, canına zarar vermeden yapar. Gerek kendi şahsıyla ilgili bir işin veya binada oturanlara ait işlerin yapılması sırasında, adı geçenlere ve onların dışında kalan şahıslara vereceği maddi ve manevi zararlardan kapıcı şahsen sorumludur. Bu konuda, yönetici, Kat Malikleri Kurulu veya binada oturanların sorumluluğu yoktur.
Kapıcı tarafından kurallara aykırı davranışların bir yılı içinde 2 kez ihlali ve bu konunun yönetici tarafından yazılı olarak tebliği halinde, işine son verilebilir. Herhangi bir suçtan ötürü ceza alması veya yüz kızartıcı bir fiilden ötürü hakkında resmi takibat yapılması halinde yönetici tarafından işine son verilir.
Yönetici, aşağıda yazılı hallerde kapıcının görevine son verebilir:
Bina görevlisinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içki içmesi yüzünden yakalanacağı bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu nedenle doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla sürmesi.
Bina görevlisinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve iş yerinde çalışmasın da sakınca bulunduğunun sağlık kurulunca saptanması durumunda.
Bina görevlisinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde yönetici için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin bina görevlisinin iş yerinde çalışma süresine göre bildirim sürelerini 6 hafta aşmasından sonra doğar.
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin temel noktalarından biri için gerekli özellikler veya koşullar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek yanıltması.
Bina görevlisinin, yönetici yahut onların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut yönetici hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
Bina görevlisinin yöneticinin başka bir çalışanına cinsel tacizde bulunması.
Bina görevlisinin, yöneticisine yahut onun aile üyelerinden birine yahut yöneticinin başka çalışanına sataşması veya 84’üncü maddeye aykırı hareket etmesi.
Bina görevlisinin, yöneticinin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, yöneticinin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
Bina görevlisinin, işyerinde 7 günden fazla hapisle cezalandırılması veya cezası ertelenmeyen suç işlemesi.
Bina görevlisinin yapmakla yükümlü olduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmaması.
Kapıcının hakları şunlardır:
Çalışma süresi ile ara dinlenmesinin belirlenmesi ve ücretin ödenmesi
Hafta tatilinin ayarlanması
Fazla çalışma karşılığı ücretin belirlenmesi
Genel tatil ve yıllık ücretli iznin belirlenmesi
Çalışma süresi genel olarak haftalık 45 saattir. Bu süre çalışma biçimine göre sözleşme ile azaltılabilir.
Çalışma süresi, kapıcının işte geçirdiği zamandır.
Kapıcı konutu tahsis edilmiş işyerinde çalışma biçimine göre günlük çalışma süresi en çok 4’e bölünebilir.
Bu süreyi aşan çalışmalar, kural olarak fazla çalışma ücretini gerektirir.
Kapıcının, işinde ve yöneticinin her an buyruğuna hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
Kapıcının, yönetici tarafından başka bir yere gönderilmesi veya yöneticiyle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler, kanuni iş sürelerinden sayılır.
Ara dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz. Kapıcı ara dinlenmesi esnasında işyerinden dışarı çıkabilir.
4 Saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saatten az süreli işlerde yarım saat, 7,5 saat veya daha fazla süreli işlerde 1 saat ara dinlenmesi verilir. Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.