Kişinin bazı yönlerde kendini diğerlerinden daha aşağıda hissetmesine neden olan karmaşadır. Bu karmaşaya sahip kişilerde genellikle kendini ispat etme çabası görülür. Çoğunlukla farkına varılmaz ve telafi etme düşüncesi, kişileri eziyet içine sürükler, şaşırtıcı bir kazanım veya aşırı bir antisosyal davranışla sonuçlanır.

Çocuk çok eleştirilmişse, sen yapamazsın, beceremezsin, başarısızsın vs. hitaplarla karşılaşmışsa, önemsenmediğini hissetmişse aşağılık duygusuna saplanmış olabilir. Gelişme dönemi süresince çocuğun ebeveyni ve genel dünyayla ilgili bir takım yetersizlik duygusu hissetmesiyle başlayan bu hastalık zamanla başarısızlıklarını örtbas etmek ve başkaları üzerinde bir güç kazanmak için bir çaba içine sürükletir.

Depresyonla birlikte beliren aşağılık duyguları ilerleyen yaşlarda daha da artabilir. Bu vakalarda, hasta kendisine saygısını önemli derecede kaybetmiştir. Toplumsal bakımdan düştüğünü, önemsiz kaldığını hisseder ve böylece paranoid reaksiyon tipleri gelişebilir.

Özgüven eksikliği, saplantı bozuklukları, kültürel yozlaşma; aşağılık kompleksinin nedenleri arasında gösterilebilir.
Hep diğer insanlarla kendilerini kıyaslar ve kendisinin diğer insanlardan daha aşağı, daha yeteneksiz olduğunu düşünür. İnsanların kusur ve hatalarını ararlar. Böylece kendilerinin çok kötü olmadığını kanıtlamaya çalışırlar. Bu sanal duygular, gerçek duygular değildir.

Bu komplekse sahip olan kişiler aynı zamanda Mitomani yani yalan söyleme hastalığınada yakalanabilir.
Böylece yalan bilgiler üzerine kendi kafalarına göre kurguladıkları bir hayat çizerler. Bunun temelinde sevgi ve ilgi arayışı vardır. Farkında olmadan yani bilinçaltında önemseneceğini zannedecek bir hiyake kurgular ve bunun gerçek olmadığını farkedemez.

Kişi onu dürten yalan söyleme alışkanlığına karşı koyamaz. Çok basit şeyler için bile gereksiz biçimde yalan söyler. Ancak bu yalanları kandırmak için söylemezler. Bu yalanlar gelişigüzel ve tutarsızdır bunları nasıl düzeltebileceği hakkında bir plan yapmazlar. Yalanları çoğu zaman ortaya çıkar ve çok daha zor durumda kalırlar.

Bu nedenle bu tarz kişilerle karşılaşıldığında onları aşağılamak ya da dışlamak yerine tedavi olmaları önerilmelidir.