Kıbrıs Barış Harekatı’nın 43. Yıldönümü Anılıyor

Kıbrıs Barış Harekatı'nın 43. Yıldönümü Anılıyor

20 Temmuz 1974’te Zürih ve Londra Antlaşması’nın 4. maddesine istinaden gerçekleştirilen Barış Harekatı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kıbrıs’ta başlattığı ve 14 Ağustos’ta Türk Birlikleri’nin başkent Lefkoşa’ya girmesiyle sonuçlanan askerî harekâttır. Bu harekat sayesinde Kıbrıslı Türkler, sistematik katliamlardan kurtulmuş, yeniden asayiş sağlanmıştır, adanın Türk nüfusuna yönelik saldırıların bitmesinde etkin güç olmuştur. Fakat Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi bu harekâtı işgal olarak değerlendirdi. Birleşmiş Milletler’e göre Kıbrıs Cumhuriyeti adanın tek hakimidir devletlerce tanınmamasını istemiştir.

Avrupa Konseyi Parlamentler Meclisi’nin 29 Temmuz 1974 tarihli 573 sayılı kararı ve Atina’daki Temyiz Mahkemesi’nin 21 Mart 1979 tarihli kararı, Türk müdahalesinin yasal olduğunu vurgulamıştır.

Türkler ile Rumlar arasında ilk olaylar, Osmanlı İmparatorluğu’nun adayı 1878 tarihli 50 yıl süreli kiralama antlaşmasıyla Birleşik Krallık’a bırakmasından sonra 1920’de kiralama süresinin dolmasına 8 yıl kala başladı. Bu olaylar sadece siyasi kavgalar olmakla birlikte silahlı çatışmalar şeklinde olmamıştır.

Kıbrıs’ta bir darbe yapıldığı haberi, Lefkoşa’da bulunan Türk Büyükelçiliği’nin gönderdiği şifreli mesajla 15 Temmuz 1974 sabahı Türk Dışişleri tarafından öğrenildi.

Kıbrıs’taki durumun Türkiye’nin bir askeri müdahalesini gerektirecek kadar ciddi olduğu değerlendirmesini yapan Türk hükümeti, 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti Garanti Antlaşması’nın garantör devlet olarak Türkiye’ye verdiği müdahale hakkını kullanmadan önce, diğer bir garantör devlet olan İngiltere’nin yetkilileriyle görüşerek birlikte hareket etmek üzere girişimde bulundu. İngiltere kabul etmezse, Türkiye’nin yalnız başına hareket etmesi; görüşmeler sırasında Türk Silahı Kuvvetleri’nin hazırlık yapması kararlaştırıldı.

Dışişleri yetkilileri bu düşünce ve planlarını 16 Temmuz’da İngiltere ve Amerika’nın Ankara büyükelçiliklerine bildirdi. 16 Temmuz 1974’te muhalefet partilerinin başkanlarıyla da üç saate yakın bir toplantı yapan başbakan ertesi gün konuyu müzakere için Londra’ya gitti. Kimi kaynaklara göre heyet henüz Etimesgut Askeri Havaalanı’ndan yeni kalkmışken Başbakan Vekili Erbakan Milli Güvenlik Kurulu’nu acil gündem koduyla toplamış; toplantı devam ederken Erbakan, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar’a gemilerin yola çıkması için emir vermiştir.

Türkiye heyeti, İngiltere Başbakanı Harold Wilson, İngiltere Dışişleri Bakanı James Callaghan ve Kıbrıs meselesini görüşmek üzere Londra’ya gelen Amerika Dışişleri Bakan yardımcısı Joseph Sisco ile ayrı ayrı görüşmeler yaptı. İngiltere ve Amerika konuya Türkiye gibi yaklaşmamaktaydı. Bu arada Türkiye’de Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan ve Maliye Bakanı Deniz Baykal, muhalefet partilerinin başkanlarıyla bir toplantı yaptı. Toplantının sonunda tüm muhalefet parti başkanlarının hükümetin kararlığını gördüğü ve destek verdiği ifade edilir.

AİHM’nin Türkiye aleyhine verdiği ilk karar, Türk harekatı sonucunda Girne’deki evinin elinden alındığını iddia eden Titina Loizidou tarafından açılmış ve mahkeme, Türkiye’yi 1,2 milyon avro ödemeye mahkûm etmiştir.

1994 yılında Rum hükümeti tarafından açılan 221 bin kişinin zararlarının tazminini öngören başvuru 1996 yılında AİHM tarafından kabul edilmiş, 2014 yılında Türkiye toplamda 90 milyon avro ödemeye mahkûm edilmiştir. Genellikle kararlar siyasi olduğu için Türkiye aleyhine olmaktadır.

Kıbrıs İçin Dikkat Çeken Ayrıntı İngiliz Üslerinin Hiç Tartışılmaması Türk Askerinin Çekilmesi İsteği

Kıbrıs Sorunu Sadece Kuzey Kıbrıs’ın Tanınmasıyla Çözülür

Neden Kıbrısı Tanımıyorlar

Kıbrıs Ne Zaman Kuruldu Kıbrıs Sorunu Ne Zaman Başladı

Kıbrıs’taki İngiliz Sömürgesi ve 15 Temmuz Kıbrıs Darbesi

Türkiye Kıbrıs’a Hava Üssü Kurmalı Kıbrıs İçin Dönen Oyunlar Neler

Katar İle Güney Kıbrıs Rum Kesimi Akdenizde Doğalgaz Arama ve Üretimi İçin Anlaşma İmzaladı

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir