19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün 9. Ordu Birlikleri Müfettişliği Karargâhı ile birlikte Samsun’a çıktığı günün 100. yıl dönümü.
Mustafa Kemal Atatürk’ün, İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Kurtuluş Savaşı’nı başlattığı gün olarak kabul edilir.
Dışişleri bakanlığından 12 Kasım 1936’da İngiltere kralı 8. Eduard’a Atatürk’ün 19 Mayıs 1881 tarihinde doğduğu belirtilmiştir.
Pontus Cumhuriyeti’ni kurmaya karar veren Rumlar, bölgede nüfus çoğunluğunu sağlayabilmek için bir yandan Rusya’dan ve başka bölgelerden göçmenler getirip diğer yandan da yerli Rumları silahlandırarak köylerdeki Türklere saldırmışlardı.
İtilaf Devletleri ise (günümüzde olduğu gibi) durumu tam tersi göstererek bölgede meydana gelen olayların sebebi olarak Türklerin, Hıristiyanlara saldırdığı iftirasını atmışlardı.
İngilizler, bölgedeki etnik çatışmaların durdurulmasını, Erzurum, Erzincan, Bayburt ve Sivas bölgelerinde bir dizi şuralar kurulduğunu ve bunların hemen önlenmesini istemiş, aksi halde kendilerinin bölgeye müdahale edeceklerini bildirmişti.
1918 Mondros Mütarekesi sonrasında ülkemizin birçok bölgesi düşman işgaline uğramış vaziyetteydi. Anadolu’ya düşman kuvvetleri henüz girememişti. Memleketin dört bir yanında bu işgallere karşı halk direniş göstermekteydi.
Padişah ve hükümet, dürüst, güvenilir ve iyi bir asker olduğu bilinen Mustafa Kemal Paşa’yı 30 Nisan 1919’da 9. Ordu Müfettişliğine tayin etmeyi uygun buldu. Mustafa Kemal Paşa’ya görevi sırasında bütün askeri ve sivil makamlara emretme yetkisi de verildi. 16 Mayıs 1919’da Samsun’a hareket etti. 4 yıl kadar sürecek olan Kurtuluş Savaşı’nın zeminini hazırladı.
19 Mayıs 1919 günü karaya ayak bastığı Samsun’da büyük bir ilgi ile karşılanan Mustafa Kemal, bölgedeki durumu inceledikten sonra 20 ve 22 Mayıs’ta hükümete yolladığı telgraflarda: “İzmir’in haksız işgalinin ordu ve milleti içten yaraladığını, bu tecavüzü kabul edemeyeceklerini, İngilizlerin bu bölgeye haksız olarak asker çıkarmış olduklarını” belirtiyordu.
Anadolu’da yaşayan azınlıkları, etnik grupları yeni devletçikler kurmaya iten işgalci dış güçler, etnik bölünmeleri, mezhep ayrılıklarını alabildiğine körüklüyordu. Mücadele hem dıştaki işgalcilere, hem de içteki uzantılarına karşı verildi.
Samsun, 2019 yılında Türkiye’nin ve tüm dünyanın izleyeceği, odaklandığı ve hayranlık duyacağı bir şehir olarak bu milli hareketin 100. Yılını kutlayacak.
100. yıl kutlamaları, 2023’e kadar devam edecek. Kutlamalar Samsun’dan sonra Amasya, Erzurum, Sivas ve Ankara’ya kadar sürecek.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışının 100. yıl etkinlikleri kapsamında Samsun Yerel Tarih Grubu ve Samsun Kent Müzesi iş birliğince “Fotoğraf ve Belgelerle Samsun 1919 ve Mustafa Kemal” sergisinin açılışı gerçekleştirildi.