19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk, ilk Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıktığı ve İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nı başlattığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir.

19 Mayıs 1938 kutlamalarını diğerlerinden özellikle de 1937 kutlamalarından ayıran tek fark Atatürk’ün bu kutlamalara katılmış olmasıdır. Bunun dışında gazeteler de yer alan haberlerden, tören hazırlıklarına ve törenlerde yapılan faaliyetlere kadar her şey 1937’nin bir tekrarı niteliğinde olmuştur.

Atatürk ulusal direnişin tohumlarını Adana ve Mersin’de Kasım 1918’de İstanbul’a dönmeden bir kaç gün önce attı.

1919 yılında Rumlar, Pontus Cumhuriyeti’ni kurmaya kararlıydılar. Bölgede nüfus çoğunluğunu sağlayabilmek için bir yandan Rusya’dan ve başka bölgelerden göçmenler getirip diğer yandan da yerli Rumları silahlandırarak Türk köylerine saldırtmışlardı.

Karadeniz bölgesinde, Samsun, Vezirköprü, Merzifon ve dolaylarında Rum Pontus teröristlerinin saldırıları daha da artmış, fakat İtilaf Devletleri durumu tam tersi göstererek bölgede meydana gelen olayların sebebi olarak Türklerin, Hıristiyanlara saldırdığı iftirasını atmışlardı.

İngilizler, Erzurum, Erzincan, Bayburt ve Sivas’ın bir çok yerinde Türklerin durdurulmasını isteyerek, bunların hemen önlenmesini, aksi halde kendilerinin bölgeye müdahale edeceklerini bildirmişlerdi.

İngilizlerin emriyle Padişah ve hükümet, Türkleri durdurması için Atatürk’ü 30 Nisan 1919’da 9. Ordu Müfettişliğine tayin etti ve görevi sırasında bütün askeri ve sivil makamlara emretme yetkisi verdi. 16 Mayıs 1919’da Samsun’a hareket eden Atatürk Türkleri durdurma görevini yerine getirmemiş aksine bölgeye onları desteklemeye gitmiştir.

Atatürk’ün bu davranışından sonra kendisine geri çağrılma emri verildi. Gıyabında idam hükümleri verilirken İngilizler Atatürk’ü düşman olarak görüp kendisine suikastler düzenlemeye çalıştı.

Atatürk gençlerle ilgili mutluluğunu şöyle ifade ediyor:
Gençler!
Benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler!
Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum.